پاورپوینت بررسی کامل موزه حمام چهارفصل اراک
بررسی کامل موزه حمام چهارفصل اراک
پروزه مربوطه حمام چهارفصل اراک بوده که در ابتدا بصورت حمام قابل
استفاده بوده ودر اواخر تبدیل به موزه شده است که در این ساعت از سایت نقش برتر را برای دوستان اماده نموده ایم
بخشش های مربوطه موزه حمام چهارفصل اراک
سربینه(رختکن)مردانه
ستون های منقوش سربینه مردانه
هشتی ارتباطی
گرمخانه مردانه
خزینه حمام مردانه
آب انبار
تون حمام
گرمخانه اقلیت های مذهبی
اتاق پیرایش
هشتی ارتباطی
سربینه(رختکن)زنانه
گرمخانه حمام زنانه
خزینه زنانه
پله های خروجی
برخی از آثارتاریخی نگهداری شده در موزه
حمام چهار فصل از آثار باستانی شهر اراک و مربوط به اواخر دوره قاجار است.
این بنا توسط حاج محمدابراهیم خوانساری (زاده ۱۲۳۲- درگذشت ۱۲۹۷) در زمان
احمد شاه قاجار بنا نهاده شده است. این حمام در خیابان شهید دکتر بهشتی
واقع شده و در تاریخ ۱۰ آبان ۱۳۵۵ با شمارهٔ ثبت ۱۳۳۹ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. وجود نقاشی ها و نگاره هایی از چهار فصل سال
که در چهار گوشه این حمام وجود دارد علت نامگذاری این حمام بوده است. این
حمام تنها حمام کشور است که در آن قسمتی مجزا برای اقلیت های مذهبی وجود
دارد. علت ساخت این قسمت توسط بانی بنا ، دیدن شستشوی طفلی کوچک توسط مادری یهودی در فصل زمستان بوده است. وی وقتی علت را جویا شد دریافت که یهودیان
حق استفاده از حمام عمومی را ندارند ، بنابراین تصمیم به ساخت حمامی برای
اقلیت ها در مجاورت حمام عمومی شهر گرفت.
ساختمان این حمام به لحاظ معماری بسیار منحصر بوده و بیشتر از هزار و ششصد
متر مربع مساحت داشته و به عنوان بزرگترین حمام ایران شناخته می شود. این
بنا از بخشهای راهروی ورودی، سر بینه مردانه و زنانه، گرمخانه خصوصی و
عمومی، هشتی بین گرمخانه، خزینه و آب انبار تشکیل شده است. سطح کف معماری
این بنا نزدیک به سه متر پایین تر از کف خیابان بوده، از این رو آب کهریز
براحتی و با اتلاف کمتری از حرارت به خزینه انتقال می یافته است.
سربینه زنانه از زیباترین قسمتهای این بنا می باشد که دارای گنبدی یکپارچه و بدون ستون است. بخش حمام زنانه و بخش اقلیت های مذهبی دارای یک سربینه
زنانه بوده که گرمخانه آن دارای دو بخش خصوصی و عمومی است. سقف تمامی
بخشهای حمام دارای سقف به طرح «گنبد طاقی» است که توسط آجر، ملات گچو آهک
ساخته شده است.
کف حمام نیز با سنگهای سیاه، ملات آهک و ساروج کف سازی شده است. حوضی
صلیبی شکل در کف سربینه قرار گرفته که با سنگ سیاه ساخته شده و به منظور
پاشویی افرادی که از حمام گرم بیرون میآیند مورد استفاده قرار می گرفته
است. سربینه دارای چهار سکو است که هر کدام از آنها از یک طرف به گرمخانه و از طرف دیگر و با پله هایی قوسدار به خیابان می رسند. یک ورقه مسی بصورت
یکپارچه کف خزینه اصلی آب گرم را فرا گرفته و در زیر آن نیز گلخن حمام واقع شده است. گلخن با هیزم و بوتههای “وَرَک” سوزانده می شده و آب گرم و سرد
با توجه به قانون ظروف مرتبطه به وسیله تنبوشههای سفالی به تمام نقاط حمام میرسید. قرار گرفتن مخزنهای بزرگ ذخیره ی آب، گلخن و انبارهای سوخت در
وسط این بنا باعث شده که همه گرمابه ها براحتی امکان استفاده را داشته
باشند.
کاشی هفت رنگی، کاشی معرق و کاشی معقلی از مهمترین تزیینهای بکار گرفته شده در حمام است. این طرحها که بسیار هنرمندانه کاشی کاری و اجرا شده اند
دارای نقشهای بسیار زیبای انسان، حیوان و گیاه هان مختلف است. موضوعها و
طرحهای به کار گرفته شده در کاشی های حمام شامل انواع گل و بوته، پیچک ها،
درختان انگور، سرو و صنوبر به همراه مناظری از رودخانه ها، چشمه ها، گیاهان وحشی و پرندگانی بر روی شاخه های آن، مبارزه شیر با اژدهای چند سر، مبارزه شیر و گاو و همچنین طرحهایی از افراد نظامی با پوشش دوره قاجار است.
رنگهای به کار رفته در کاشی ها بیشتر زرد، لاجوردی، فیروزه ای، سفید، سبز،
خاکستری،قرمز و نارنجی است.
حمام چهار فصل اراک،موزه مردم شناسی استان
حمام چهار فصل اراک نیز از بناهای ساخته شده در دوران قجریهاست که پس از
بنا نهادن اراک توسط یکی از خیرین ساخته شد و در ساخت آن به اقلیت های
مذهبی که در اراک بودند توجه شده است.
حمامی که دو دو سده گذشته محل پاک و مطهر کردن مردم اراک بوده است بیش از
دو دهه است که تبدیل به موزه مردم شناسی استان با محوریت اراک شده است و
اکنون در بخش های مختلف این حمام زیبا، پر از اشیای باستانی، تاریخی و ماکت سنت های استان شده است.یکی از مزیت های این حمام موزه قرار گرفتن در مرکز شهر اراک در خیابان شهید بهشتی و نرسیده به سه راه ارامنه اراک است.
معماری حمام موزه چهار فصل اراک،دارای زیبایی هایی است که چشم هر گردشگری
رابه دنبال خود میکشاند و تا مدتها در کاشی ها و سنگ های آن خیره میشود.
بنای حمام چهار فصل اراک به نوعی نمایشگر مهارت و تبحر کاشیکاران قدیمی
است که هنر زیبای ایران و معماری این سرزمین را به تصویر میکشند.
در چهار سوی این حمام نقوش چهار فصل سال و مناظر طبیعی و شکارگاه ها به تصویر کشیده شده و نام آن نیز برگرفته از این تصاویر است.
این حمام برای اینکه بتواند از آب جاری استفاده کند چند متر از سطح زمین و خیابان مجاور خود گودتر است.
رختکن این حمام با کاشی های زیبای هفت رنگ تزیین شده و سقف آن به صورت
گنبدی شکل بوده و از طریق ۸ ستون استوار است.این ستونها دارای پیچگاههای
دیدنی و کاشی های منقوش به گل و مرغ است.
وجود پیکره هایی به شکل زنان و مردان دوره قاجار اراک و نشان دادن بخشهایی
از مراحل حمام معمولی و حمام عروس و داماد از نکات دیدنی این موزه است که
نظر هر بیننده ای را به خود جلب میکند.
رختکن هشت ضلعی رنگ در رنگ حمام
کف واحدهای معماری این گرمابه نسبت به سطح خیابان سه متر پایین تر است و
این اختلاف سطح باعث میشده بدون صرف هزینه آب از کهریز همجوار حمام به
داخل خزینه هدایت شود.
این گرمابه قدیمی با مساحتی بالغ بر یک هزار و ۶۰۰ متر مربع در مرکز شهر
اراک واقع شده و در ساخت آن از مصالحی نظیر سنگ، آجر، کاشی و چوب بهره
گرفته شده است.نقوش چهار فصل ایران در کاشی های حمام
وجه تسمیه این بنای کهن به چهارفصل به واسطه نقوشی از فصول چهارگانه
سالاست که در چهارگوشه اینحمام توسط دستان باذوق هنرمندان نقاش و
کاشیکار حک شده است.
ساختمان این حمام قدیمی دارای دو قسمت مجرا برای استحمام مردان و زنان بوده و شکل طراحی بنای آن در نوع خود کم نظیر است.
کاشیهای به کار رفته در سربینه حمام چهارفصل با رنگهای متنوع و جذاب همراه با پیچکهای زیبای ستونهای آن در جای جای این حمام جلوه خاصی به آن داده
است.
سالانه بیش از ۱۵ هزار بازدید از این موزه صورت میگیرد که اوج آن در ایام تعطیلات نوروز است.
این حمام موزه در سال ۱۳۵۵ به شماره ۱۳۳۹ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده
است و همچنان چشم به راه مسافرانی است که برای عبور یا گذران تعطیلات به
استان مرکزی و اراک میآیند.