مطالعات طراحی خانه رفاه و خدمات اجتماعی

بخشی از مطلب

مقدمه 
در گذشته نه چندان دور هر یک از محله‌های شهر که اجزاء اصلی شهر را تشکیل می‌دادند در درون خود، نظام اجرایی و هماهنگی منحصر به فردی داشتند و بر اساس آن اهالی در ادارة محله و شهر خود مشارکت داشتند. 
امروز، نظام مدیریت شهری با هدف احیای مشارکت خودجوش شهروندان و اداره مطلوب شهر - به ویژه در حوزه امور اجتماعی و فرهنگی - طرح ساماندهی مشارکت‌های اجتماعی در محله‌های شهر تهران (مدیریت محله) را (در حال اجرا) در دستور کار دارد و به عنوان متولی اجرای سیاست‌های شهرداری تهران در این حوزه در ادامه ساختار مدیریت محله، سازمان‌های مردم نهادی را به عنوان خانه در نظر گرفته که با هماهنگی و همکاری هیأت امنا و مدیران محلات به پیش برد برنامه‌های اجتماعی و فرهنگی محله‌ای خود در غالب این خانه‌ها خواهد پرداخت در این بین خانه رفاه، یکی از این تشکل‌هاست. 
به دنبال تغییر در شرایط و عوامل گسترش و توسعه شهری در دوران اخیر، محله‌های مسکونی جایگاه ویژه‌ای در شکل‌گیری شهرها داشته‌اند. دیدگاه توسعه پایدار، حل مشکلات شهری را استفاده از نیروهای توانمند درون‌زا در محلات شهری یعنی گروه‌ها و اجتماعات محلی به عنوان سرمایه‌های اجتماعی می‌داند که از جایگاه و کارکرد ویژه‌ای از لحاظ حفظ و توسعه تنظیمات اجتماعی در کلان‌شهر برخوردار هستند. 
از آنجا که توسعه اجتماعی یکی از زیرمجموعه‌های توسعه پایدار می‌باشد با توجه به تعاریف متعددی که صاحب‌نظران علوم اجتماعی برای توسعه اجتماعی ارائه نموده‌اند، درمی‌یابیم که ارتقای کیفیت زندگی، هدف اصلی توسعه اجتماعی می‌باشد. از طرف دیگر هر جامعه و به تبع آن هر محله با مشکلات اجتماعی روبه‌رو می‌باشد که به نظر می‌رسد بر تحقق توسعه و رفاه اجتماعی تأثیرگذار است. 
 ناکارآمدی سیاست‌های اجتماعی و رفاهی در فرآیند ارائه خدمات اجتماعی توسط نهاد‌های حمایتی، عدم توجه و شناخت نسبت به نیازهای جامعه شهری بدون در نظر گرفتن نیازهای اساسی که نشأت‌گرفته از عدم نیازسنجی و عدم نگاه حرفه‌ای به خدمت‌رسانی حرفه‌ای است، لزوم دقت نظر بیش‌تر به موضوع رفاه اجتماعی و به دنبال آن کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی را مشهود ساخته است. 
بر همین اساس، شهرداری تهران با توجه به رویکرد محله‌محوری و ضرورت استفاده از پتانسیل و ظرفیت ساکنان محلات نسبت به راه‌اندازی خانه رفاه و خدمات اجتماعی اقدام می‌نماید. 
در این خانه، مددکار اجتماعی در راستای حل مشکلات و مسائل پیرامون زندگی شهروندان تهران و پل ارتباطی بین مؤسسات ارائه‌دهنده خدمات و افراد نیازمند عمل می‌نماید؛ به طوری که بررسی وضعیت افراد جامعه هدف، شناسایی نقاط قوت، ضعف و تلاش برای هم‌پوشانی آن‌ها، و به طور کلی نیازسنجی منطبق بر واقعیات موجود، نوع و چگونگی انجام عمل در به نتیجه رسیدن اهداف عالیه اجتماعی را که همانا قادرسازی افراد جامعه هدف در حل مشکلات، توانمندی، موفقیت و بهروزی همگان است مد نظر قرار خواهد داد. 
 از این رو، آنچه به این فرآیند اهمیت می‌بخشد، رسیدن و دستیابی به جامعه ایده‌آل و آرمانی مطابق با احساس تعلق شهروندان در محلات بر اساس دستورات و آموزه‌های دین مبین اسلام، آداب، سنن و فرهنگ ایرانی است و این مهم قطعاً با فراهم نمودن شرایط لازم مشارکت شهروندان و حضور کارشناسان متعهد و متخصص مددکاری اجتماعی در سطح محلات، امکان‌پذیر خواهد شد. 
 
 
فصل اول
تعاریف 
تعریف خانه رفاه و خدمات اجتماعی
خانه رفاه تشکلی است زیر مجموعه سرای محله و در واقع به عنوان یک واحد برنامه‌ریزی، هماهنگ‌کننده و اجرایی که با استفاده از ظرفیت‌ها و توانمندی‌های محلی با ارائه خدمات رفاهی، مشاوره، انجام مداخلات اجتماعی، آموزش و... در جهت ارتقای سطح کیفیت زندگی، مسئولیت‌پذیری اجتماعی و رفاه اجتماعی کلیه ساکنان محله با مشارکت همگانی و همکاری‌های بین بخشی اقدام می‌نماید.