دانلود پاورپوینت خانه لاریها در یزد – دوره قاجاریه بهمراه نقشه

خانه لاریها در یزد – دوره قاجاریه
 
خانه های قدیمی از نظر وضعیت استقارا نوعا در جهت قبله قرار دارند. جهت گیری از نظر اقلیمی شرایطی را به وجود اورده است تا فضاهای تابستانی و اتاق های زمستانی به طرزی منطقی پیرامون حیاط مرکزی قرار گیرند.
 
حیاط مرکزی اصلی ترین فضای خانه های یزدی است. حوض اب در وسط حیاط که ابعاد ان به حداکثر می رسد و انرژی خورشید را در خود جای می دهد. باغچه ها و پریشه ها با درختان کم اب خواه همچون انار، انگور، انجیر،مورد و عناب و بعضا پسته و ضمن تامین سایه و ایفای نقش زیبا فقر رطوبت محیط را جبران می کنند. به عبارتی همه عناصر متشکله خانه یزدی دست به دست هم می دهند تا اقلیمی کوچک و قابل زیست برای انسان فراهم سازند.
 
حیاط خانه های یزدی مکانی برای انواع بازی های محلی و سرگرمی و تفریح کودکان و نوجوانان است. داربند ( داربست) درختان انگور به گونه ای طراحی می شوند تا در تابستان به صورت چتر مانع ورود تابش خورشید به فضاهای مسکونی شوند و در زمستان در حالت عریان بدون برگ نعمت خورشید را به درون اتاق ها هدایت می کنند و نور و گرما می بخشند. در اغلب خانه های یزد تالار وجود دارد که به صورت صفه و ایوان بزرگ محلی برای گذران ساعات شب و عصرهای تابستان است. اتاق ها با نام های سه دری، پنج دری، هفت دری، اوراسی، شکم دریده، ازهم تفکیک می شوند که هرکدام در پاسخگویی به نیازهای ساکنان خانه مسئولیتی مشخص دارند.
 
در مکتب معماری یزد (حرمت) و (حجاب) یک اصل تلقی می شود. حریم خانواده از تجاوز سمعی و بصری به دور است. هیچ خانه اصیل یزدی را نمی توان یافت که دید نامحرم به درون ان ممکن باشد. هشتی، کریاس، دالان و دیوارهای بلند، نحوه ارایش و ساماندهی فضاهای گوناگون دورادور حیاط به گونه ای است که مفهوم حجاب را به کامل ترین وجه نشان می دهد. به نحوی که ساکنان خانه به دور از چشم اغیار در ارامش، اسایش و امنیت و ایمنی زندگی می کنند. این شیوه طراحی در عین حال در تابستان های گرم حداکثر سایه را در خانه فراهم میکند. اتخاذ روش های ساختمانی مناسب، انتخاب مواد و مصالح سازگار با اقلیم، همچون نماسازی اب سیمگل و دم گیری گچی، زیبایی، اسایش و دوام و … را به ارمغان می اورد. اتاق مهمانخانه در معماری مسکونی یزد سمبل احترام و بزرگداشت میهمان بوده است. در خانواده هایی که از تمکن مالی برخوردار بوده اند و یا به اقتضای شغل صاحبخانه حیاط ویژه و مستقلی برای میهمان در نظر می گرفتند این حیاط های اختصاصی به بیرونی معروفند که در مقایسه با اندرونی به معنای فضای کاملا خصوصی اهل خانه تمیز و تفکیک هستند. خانه های تجاری و روحانیون رده بالا به لحاظ ضرورت های شغلی دارای بیرونی و اندرونی بوده است. خانه ملک التجار، خانه شفیع پور، خانه لاریها، خانه ایت الله صدوقی، خانه اسید هاشم اقا، خانه علی اقا شیرازی از این نمونه است.
 
در غالب خانه های یزدی زیر زمین پیش بینی شده که به عنوان فضای زیست در تابستان محل نگهداری مواد خوراکی و یا انبار از انها استفاده می شده است. طراحی انها به گونه است که از طریق ارتباط با بادگیر، حیاط، چوب، گودال باغچه در تابستان گرم منطقه، محیطی ارام و مطبوعی را برای استراحت ایجاد میکنند. سردر ورودی خانه ها نیز نمایانگر تشخص و منزلت اجتماعی صاحبخانه هاست. نام و یاد خداوند به صورت های مختلف بر سردر خانه برای تبرک و تیمن نقش می بندد. کوبه های در خانه ها معمولا به دو صورت متفاوت بر دو لنگه در نصب می شوند که هرکدام با توجه به نوع صدای ان به خانمها و اقایان اختصاص داردو لازم به از فضای پشت بام خانه در شب های تابستان برای استراحت استفاده می شده است.
 
پاره ای از خانه های قدیمی یزد به دلایل متفاوتی در کنار هم ترکیب سده اند و مجموعه های ارزشمندی را به وجود اورده اند. مجموعه فامیلی عربها در محله فهادان، مجموعه فامیلی اولیاءدر جنب مسجد امیر چقماق، مجموعه فامیلی شیرازی در کوی گلچینان و مجموعه فامیلی لاریها در کوچه کتابخانه از این دسته محسوب می شوند.
 
خانه لاریها
 
شناخت بنا:
 
۱-      موقعیت طبیعی:
 
این خانه قدیمی در شرایط اقلیمی گرم و خشک خطه کویری شهر یزد و برروی لایه هایی از رسوبات با ترکیبات ماسه ای مستحکم که حاصل ابرفتها و رسوبات دیرینه ظبیعی می باشد واقع گردیده است.
 
و بنابر اظهارات کارشناس میراث فرهنگی که نوع این لایه ها از لحاظ زلزله خیز بودن و مقاومت در برابر این پدیده طبیعی ناپایدار می باشد.
 
۲-      موقعیت فعلی
 
این بنا در مرکزیت یکی از قدیمی ترین بافت های شهر یزد یعنی همان محله فهادان واقع شده است.با اجرای طرح هایی که جدیدا از سوی شهرداری ناحیه تاریخی شهر یزد و هماهنگ با میراث فرهنگی در حال اجرا می باشد مشاهده می گردد در نظرات تا کلیت این محله قدیمی و عناصر مهمی از قبیل عصمین خانه لاریها را هرچه بیشتر احیا و فعالتر نمایند.
 
۳-      تاریخچه بنا
 
این خانه قدیمی با قدمتی حدود ۱۵۰ سال را دارا می باشد. و از بناهایی با معماری سنتی احداث شده در اواسط دوره قاجاریه می باشد و متعلق به یکی از تجار برجسته بوده که به لاریها شهرت داشته اند و تا اواخر دوران پهلوی اول و رونق و ابادانی خاص یک خانه اعیانی را دارا بوده است که از ان پس چند دهه ای به علت موروثی شدن متروکه گردیده و اسیب های فراوانی به ان وارد شده است. از سال ۱۳۶۳ سازمان میراث فرهنگی ان را از اقای علی یزدی نژاد خرید و اقدامات مستمر و حساب شده ای بر مبنای بازسازی و احیای ان نمود و به جهت احاطه و نظارت بیشتر بر این مکان و بافت محله ای محیط ان این محل را جای استقرار اداره میراث فرهنگی قرار داد که هنوز در همین موضوع باقی مانده است.
 
۴-      مشخصات بنا
 
درفرم کلی این خاننه از ساختارهای معماری اصیل و سنتی کویر پیروی شده و الگوهای صحیح مردم و فرهنگ زندگی ساکنان ان در ان زمان رعایت شده است.
 
مصالح به کاررفته نیز کاملا منطبق بر موازین معماری این مرزو بوم بوده و غالبا از خشت وگل و اجر و کاه و گچ در سازه بنا استفاده شده است.
 
۵-      نوع بهره برداری و خصوصیات بارز بنا:
 
ابتدا عملکرد اصلی خود را داشته است و عملکرد فعلی ان این است که به یک فضای اداری تبدیل شده با تجهیزات مربوطه  و لازم برای یک محیط اداری.
 
از خصوصیات بارز این عمارت در بهره برداری فعلی را می توان واقع شدن در مرکز یکی از بالاترین بافت های قدیم شهری یزد دانست که موجبات گسترش خدمات و ترددهای معمول و طبعا درک و اعمال نظر مستقیم در این محیط را برای این اداره که در حقیقت متولی و حامی نیز می باشد بوجود اورده است.
 
۶-      عوامل تزئین شده بنا ونوع انها:
 
براساس یکی از شاخص های معماری اصیل این خطه که همان درونگرا بودن ان است در این بنا هم تا قبل از ورود به داخل خانه از معابراطراف تنها بادگیر رفیع انرا می تاون رویت کرد امام در قرارگیری داخل فضاهایی مثل هشتی، تالار، پنجدری، سه دری و مطبخ و حتی حیاط خواهیم دید که چه تزئینات متناسب و زیبایی برگرفته از تلفیق فن معماری و همگون ساختن تناسبات به کار رفته هاست.
 
تاب بندی و سیم گاکاری – کاربندی بالای درگاه ها- ایجاد ستونها و سرستونهای رفیع طرفین تالار و ازهمه بارزتر گره چینی درب های اتاق ها با شیشه های رنگی همه را از عوامل تزئینی می توان به حساب اورد